Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Lid worden

Trainen in de herfst: met vertrouwen op pad

De herfst is een van de mooiste seizoenen om te wandelen. De mooie herfstkleuren, frisse lucht en ontelbare paddenstoelen maken iedere wandeling weer een feestje. Tegelijkertijd brengt dit seizoen ook uitdagingen met zich mee: kortere dagen, wisselvallig weer en gladde ondergronden. Voor jou als wandeltrainer betekent dat extra alert zijn op veiligheid. Hoe zorg je dat jouw groep ook in de herfst plezierig en veilig kan blijven wandelen?

Wanda Wandelt Herfst Portrait

De herfst brengt risico’s met zich mee

In de zomer wandel je vaak zorgeloos: het is licht, de paden zijn meestal droog en deelnemers voelen zich zeker. In de herfst kan dat anders zijn. Regen en afgevallen bladeren kunnen zorgen voor verraderlijke gladheid, wortels verdwijnen onder een dikke laag bladeren en door de vroege schemering zie je obstakels minder snel. Sommige deelnemers voelen zich daardoor onzeker of hebben letterlijk minder grip. In dit seizoen is het daarom extra belangrijk om op de veiligheid van je deelnemers te letten. Hierbij een paar extra tips:

Paddenstoelen in het bos op de Veluwe.
Veluwe Herfstkleurenwandeltocht. (Foto: © Henri Elskmap, WIOS Epe)

1. Check je route vooraf

Zorg dat je de route afstemt op het weer en het tijdstip van de training, zeker als je ‘s avonds loopt en het donker wordt. Check je route op de volgende punten:

  • Gladheid: liggen er natte bladeren, modderige stukken of plassen?
  • Obstakels: is er kans op wortels, losliggende stenen of scheve tegels?
  • Verlichting: zijn er lange, onverlichte stukken? Hoe voelt dat voor de groep?
  • Alternatieven: is er een verharde of beter verlichte route achter de hand bij slecht weer?
  • Weer: Wat zijn de voorspellingen? Is er onweer of storm voorspeld, annuleer dan de training.

Tip: Maak gebruik van de herfstchecklist onder aan dit artikel. Zo voorkom je verrassingen en laat je zien dat veiligheid structureel onderdeel is van jouw voorbereiding.

2. Zichtbaarheid boven alles

Met kortere dagen en vaak donkere trainingen is zichtbaarheid van jouw en je wandelaars erg belangrijk. Denk aan drie lagen van zichtbaarheid:

1. Reflectie: Heeft iedereen een reflecterend hesje of armband om? Zorg dat je opvalt!
2. Actieve verlichting: Denk aan een lampje op jas of tas, of een hoofdlamp voor donkere stukken.
3. Groepsafspraak: Laat iedereen vóór vertrek elkaar even checken: staat de verlichting aan en is de reflectie zichtbaar?

Tip: Neem als trainer een paar reservehesjes en lampjes mee. Zo kun je altijd iemand helpen die het vergeten is.

Wandelaar in bos tijdens herfst

3. Goede voorbereiding begint bij kleding

Herfstweer kan onvoorspelbaar zijn, maar hoeft geen reden te zijn om niet naar buiten te gaan. Iedereen kent de uitspraak wel “slecht weer bestaat niet, alleen slechte kleding”. Adviseer je deelnemers daarom om laagjes aan te trekken en voorbereid te zijn op wisselende weersomstandigheden:

  • Laagjes: t-shirt, dunne fleece of windjack, regenjas.
  • Accessoires: muts of hoofdband, handschoenen bij kou.
  • Schoenen: stevig profiel met voldoende grip voor natte paden.

4. Extra balansoefening voor je training

Onder het bladerdek kunnen onverwachte obstakels of gladde stukken schuilgaan. Zorg daarom dat je groep stevig staat en snel kan reageren. Voeg in elke training een of twee simpele oefeningen toe voor balans, stabiliteit en reactievermogen. 

Oefening 1: Balans en stabiliteit

Deze balansoefening helpt de enkels versterken en de balans te verbeteren.

  • Laat deelnemers 10 seconden op één been staan.
  • Wissel af met het andere been.
  • Voeg variatie toe door de ogen te sluiten of de knie te heffen.
wandelaar regen

Oefening 2: Romphouding

Deze oefening helpt valpartijen voorkomen door stabiliteit en houding te verbeteren. Veel wandelaars kijken bij een ongelijke ondergrond naar beneden, wat spanning in nek en schouders geeft. Leer ze om vooral 10 meter vooruit te kijken, zo zien ze obstakels op tijd. Even omlaag kijken mag natuurlijk bij een tak of plas. Oefen dit zo:

  • Maak duo’s en laat ze 10 meter uit elkaar lopen. Zo kan de achterste wandelaar zien waar hij/zij moet kijken om het hoofd mooi recht te houden.
  • Leg uit dat ze zeker even naar beneden mogen kijken als er iets is waar ze overheen of omheen moeten stappen
  • Wissel na 5 minuten, de voorloper gaat nu 10 meter achter zijn buddy lopen om hetzelfde te ervaren.

Doe deze oefening in het begin op een vlakke ondergrond zonder te veel obstakels. Heb je deze oefening vaker gedaan en worden de wandelaars zelfverzekerder? Kies dan een pad met meer obstakels. Meer balansoefeningen vind je op deze pagina.

Extra tip: mentale veiligheid

Veiligheid gaat niet alleen over struikelen voorkomen, maar ook over je op je gemak voelen in de groep. Donkere avonden of onbekende paden kunnen deelnemers ook mentaal onzeker maken. Houd daarom rekening met:

  1. Stel deelnemers gerust dat je de route hebt gecheckt.
  2. Zet de meest onzekere wandelaars niet achteraan, maar middenin de groep.
  3. Zorg dat je zichtbaar en aanspreekbaar blijft, zeker in het donker.

De herfst is een prachtig seizoen vol beleving, maar vraagt net wat meer voorbereiding en bewustzijn. Met een routecheck, zichtbare kleding, aandacht voor communicatie en een paar simpele oefeningen kun je jouw groep veilig en met plezier laten wandelen.